สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ
เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี
สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี เป็นพระราชธิดาพระองค์เดียวในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี ประสูติเมื่อวันอังคารที่ 24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 ณ พระที่นั่งเทพสถานพิลาส ในพระบรมมหาราชวัง หลังจากที่พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวีทรงมีพระประสูติกาลพระราชธิดาได้เพียง 1 วัน พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จสวรรคต ณ พระที่นั่งจักรพรรดิพิมานในพระบรมมหาราชวัง
เมื่อสมเด็จพระเจ้าภาติกาเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี เจริญพระชันษาขึ้น พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวีจึงจัดการศึกษาถวาย ได้ทูลเชิญหม่อมเจ้าพิจิตรจิราภา เทวกุล พระอาจารย์ใหญ่โรงเรียนราชินี มาถวายพระอักษรที่พระตำหนัก และต่อมาจึงเสด็จเข้าศึกษาที่โรงเรียนราชินี
ต่อมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร มีพระบรมราชโองการให้ออกพระนามว่า “สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี” ทรงศึกษาอยู่ในกรุงเทพฯ จนมีพระชนม์ย่างเข้า 13 พรรษา จึงเสด็จไปทรงรักษาพระองค์และทรงศึกษาในประเทศอังกฤษ ซึ่งทรงเน้นการศึกษาภาษาอังกฤษและดนตรี ส่วนวิชาอื่น ๆ โปรดวิชาภูมิศาสตร์ สนพระทัยเรื่องความเปลี่ยนแปลงตามฤดูกาล ลมฟ้าอากาศ ทรงจำทิศทางของสถานที่ซึ่งเคยเสด็จได้แม่นยำ
ต่อมาเมื่อสงครามโลกยุติลง พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวีจึงเชิญเสด็จสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี
กลับกรุงเทพฯ เมื่อ พงศ.2502 โดยทรงสร้างวังที่ซอยสันติสุข ถนนสุขุมวิท ประทานนามว่า “วังรื่นฤดี” เหมือนชื่อวังแห่งแรกที่ถนนสุโขทัย
การเสด็จกลับมาประทับในประเทศไทย นับว่าเป็นการเปลี่ยนแปลงความเป็นอยู่ครั้งใหญ่ของพระองค์ ความมีอิสระและเวลาส่วนพระองค์ ทรงอุทิศเวลาให้สังคมและประโยชน์ส่วนรวม
ต่อมาพระราชกิจที่ทรงบำเพ็ญอยู่แยกได้เป็น 3 ทางคือ
1.พระราชกิจเนื่องด้วยพระบรมชนกนาถ เช่น กิจการลูกเสือ เนตรนารี กรมการรักษาดินแดน วชิราวุธวิทยาลัย โรงเรียนยุพราชวิทยาลัย โรงเรียนปริ้นรอแยลวิทยาลัย มูลนิธิวชิรพยาบาล มูลนิธิพระราชนิเวศน์มฤคทายวัน เป็นองค์ประธานมูลนิธิพระบรมราชานุสรณ์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวในพระบรมราชูปถัมภ์ และองค์ประธานคณะกรรมการบูรณะพระราชวังสนามจันทร์
2.พระราชกิจสืบเนื่องของสมเด็จพระอัยยิกา คือ สมเด็จพระศรีพัชรินทรา พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง กล่าวคือ สมเด็จพระศรีพัชรินทรา พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวงทรงสร้างสถาบันการศึกษาไว้ในกรุงเทพฯ และต่างจังหวัดหลายแห่ง ได้แก่ โรงเรียนราชินี โรงเรียนเสาวภา วิทยาลัยพยาบาลศิริราชพยาบาล โรงเรียนจอมสุรางค์อุปถัมภ์ที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา โรงเรียนราชินีบูรณะที่จังหวัดนครปฐม โรงเรียนวิเชียรมาตุที่จังหวัดตรัง เป็นต้น สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี ทรงตั้งมูลนิธิสมเด็จพระศรีพัชรินทรา พระบรมราชินีนาถเพื่อประโยชน์ทางการศึกษา โดยให้ทุนแก่นักเรียนที่เรียนดีในสถาบันดังกล่าว ทั้งนี้เพื่อเชิดชูพระเกียรติและพระกรุณาธิคุณให้อนุชนได้ระลึกถึงพระองค์ผู้พระราชทานกำเนิดสถานศึกษาเหล่านั้น
3.เป็นองค์อุปถัมภ์กิจการเกี่ยวกับสังคมสงเคราะห์ การศึกษา การทหาร และพระศาสนาประมาณ 18 องค์การ
ต่อมาสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดีมีพระจริยวัตรงดงาม ทรงเปี่ยมด้วยพระเมตตา ทรงรักษาศีล 5 ได้อย่างบริสุทธิ์ และที่สำคัญยิ่งคือ มีพระกตัญญูต่อสมเด็จพระบรมชนกนาถและพระชนนีเป็นอย่างยิ่ง จะทรงตั้งเครื่องสังเวยพระกระยาหารเช้าทุกเช้า ทรงตั้งเครื่องสังเวยพระกระยาหารกลางวันทุกเวลากลางวัน และทรงจัดดอกไม้ จุดธูปเทียนบูชาพระบรมทนต์และพระบรมอัฐิสมเด็จพระบรมชนกนาถและพระชนนีทุกเวลาค่ำ